İçindekiler
Beden Algısı Bozukluğu (BDB) Nedir?
Beden Algısı Bozukluğu (Body Dysmorphic Disorder – BDD), kişinin vücudunun belirli bir kısmına aşırı odaklanarak bu bölgeyi kusurlu veya çirkin olarak algılamasıyla karakterize edilen bir psikolojik rahatsızlıktır. Gerçekte bu kusurlar ya çok küçüktür ya da hiç yoktur, ancak kişi bunları abartılı bir şekilde algılar ve yoğun kaygı duyar.
Bu bozukluk, kişinin günlük yaşamını, özgüvenini ve sosyal ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir. BDB’li bireyler genellikle aynaya bakmaktan kaçınır veya tam tersine sürekli aynada kendilerini incelerler.
Beden Algısı Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Beden Algısı Bozukluğu’nun belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak en yaygın belirtiler şunlardır:
✅ Aşırı Düzeyde Aynaya Bakma veya Kaçınma: Kişi sürekli aynada kendini inceleyebilir veya tamamen aynalardan kaçınabilir.
✅ Algılanan Kusur Üzerine Aşırı Düşünme: Gün içinde saatlerce vücudunun bir bölgesiyle ilgili endişelenme.
✅ Sık Sık Başkalarından Onay Alma: Fiziksel görünümüyle ilgili olarak sürekli başkalarına “Çok kötü görünüyor muyum?” gibi sorular sorma.
✅ Mükemmellik Arayışı: Görünüşünü düzeltmek için estetik operasyonlara, aşırı makyaja veya aşırı egzersize yönelme.
✅ Sosyal Ortamlardan Kaçınma: Algılanan kusur nedeniyle topluluk içine çıkmaktan çekinme veya izolasyon.
✅ Zorlayıcı Davranışlar: Sürekli saç düzeltme, makyaj yapma, kusurlu olduğuna inanılan bölgeyi gizleme çabası.
✅ Depresyon ve Anksiyete: BDB, çoğu zaman depresyon, anksiyete ve obsesif kompulsif bozukluk (OKB) ile birlikte görülebilir.
Beden Algısı Bozukluğu olan kişiler genellikle burun, cilt, saç, diş, gözler, kilo veya kas yapıları gibi belirli bölgelere odaklanır.
Beden Algısı Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
BDB’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir:
🔹 Genetik Faktörler: Ailede anksiyete, depresyon veya obsesif kompulsif bozukluk gibi rahatsızlıkların bulunması BDB riskini artırabilir.
🔹 Beyindeki Kimyasal Dengesizlikler: Serotonin gibi nörotransmitterlerin düzensiz çalışması, kişinin kendisini daha olumsuz algılamasına neden olabilir.
🔹 Toplumsal ve Kültürel Etkiler: Sosyal medyanın, güzellik standartlarının ve estetik kaygıların arttığı bir ortamda büyümek, BDB gelişiminde önemli bir rol oynayabilir.
🔹 Travmatik Deneyimler: Çocukluk çağında zorbalığa maruz kalmak, eleştirilmek veya dışlanmak gibi olaylar, beden algısının olumsuz yönde şekillenmesine sebep olabilir.
🔹 Düşük Özgüven: Kendini yeterince iyi hissetmeme ve mükemmeliyetçilik, beden algısı bozukluğunu tetikleyebilir.
Beden Algısı Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
BDB’nin tedavisi, bireyin belirtilerine ve şiddetine bağlı olarak farklı yöntemleri içerebilir:
✔ Şema Terapi: Beden Algısı Bozukluğu’nun (BDB) temelinde yatan olumsuz inançları ve düşünce kalıplarını değiştirmeyi amaçlayan bir terapi yöntemidir. BDB’li bireylerde genellikle “kusurluluk” şeması bulunur.
✔ Farkındalık ve Kabul Terapisi: Kişinin vücudunu olduğu gibi kabul etmesini sağlamak için çeşitli farkındalık teknikleri uygulanabilir.
✔ Aile ve Grup Terapisi: BDB’li bireyin sosyal destek almasını sağlamak için aile ve grup terapileri önerilebilir.
✔ Sosyal Medya Detoksu: Kişinin kendini sürekli başkalarıyla kıyaslamasını önlemek için sosyal medya kullanımını sınırlaması önerilir.
Beden Algısı Bozukluğu Olan Birine Nasıl Destek Olabilirsiniz?
✅ Onu eleştirmek veya fiziksel görünümü hakkında yorum yapmak yerine, duygularını anlamaya çalışın.
✅ “Bunda büyütecek bir şey yok” gibi ifadeler kullanmak yerine, kaygılarını ciddiye alın.
✅ Profesyonel destek alması konusunda teşvik edin.
✅ Sosyal medyanın olumsuz etkileri hakkında farkındalık kazandırın.
✅ Güzel görünmekten çok sağlıklı olmanın önemini vurgulayın.
Beden Algısı Bozukluğu Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmediğinde BDB, bireyin depresyona girmesine, sosyal izolasyona yönelmesine ve hatta aşırı estetik operasyonlar geçirmesine neden olabilir. İleri vakalarda yeme bozuklukları, intihar düşünceleri ve madde bağımlılığı gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1.Beden Algısı Bozukluğu kaç yaşında başlar?
Genellikle ergenlik döneminde başlar, ancak yetişkinlikte de devam edebilir.
2.BDB sadece kadınlarda mı görülür?
Hayır, hem kadınlarda hem de erkeklerde görülür. Erkeklerde genellikle kas yapısı ve vücut şekliyle ilgili kaygılar ön plandadır.
3.Sosyal medya BDB’yi tetikler mi?
Evet, sosyal medya mükemmeliyetçi güzellik algısını artırarak BDB’nin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
4.Beden Algısı Bozukluğu ile yeme bozuklukları arasında bir bağlantı var mı?
Evet, BDB’si olan bireyler bazen anoreksiya nervoza veya bulimiya gibi yeme bozuklukları geliştirebilir.
5.BDB kendi kendine geçer mi?
Çok hafif vakalarda zamanla iyileşebilir, ancak çoğu durumda profesyonel destek gereklidir.
