Bağımlı Kışilik Bozukluğu (BKB), bireyin aşırı derecede başkalarına bağlı olması, karar verme ve sorumluluk alma konularında zorlanması gibi belirtilerle kendini gösteren bir kişilik bozukluğudur. Bu durum, bireyin kendi hayatı üzerinde yeterince kontrol sahibi olamamasına ve çoğu zaman başkalarının yönlendirmesine bağlı olarak yaşamını sürdürmesine neden olur. Bu yazıda, bağımlı kişilik bozukluğuna dair detaylı bilgiler vererek, bu durumun nedenlerini, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini ele alacağız.
İçindekiler
Bağımlı Kişilik Bozukluğunun Tanımı ve Temel Özellikleri
Bağımlı Kişilik Bozukluğu, kişinin kendi kararlarını almak yerine başkalarının rehberliğine ihtiyaç duymasıyla karakterize edilen bir durumdur. Bu bireyler, genellikle yalnız kalmaktan kaçınır, kendi başlarına sorumluluk almakta zorlanır ve başkalarının desteğini kaybetmemek için aşırı çaba sarf ederler.
Başlıca özellikler:
Kendi başlarına karar vermekte zorlanma
Çevresindekilere aşırı derecede bağlı hissetme
Yalnızlıktan kaçınma ve destek görme ihtiyacı
Eleştirilere aşırı duyarlı olma
Terk edilme korkusu
Bağımlı Kişilik Bozukluğunun Nedenleri
Bağımlı Kişilik Bozukluğunun kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, biyolojik, psikolojik ve çevresel etmenlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Olası nedenler:
Genetik yatkınlık: Aile bireylerinde benzer rahatsızlıklar bulunan kişilerde daha sık görülebilir.
Çocukluk dönemindeki ebeveyn tutumları: Aşırı koruyucu ebeveynlerin yetiştirdiği bireylerde bağımlılık gelişebilir.
Travmatik deneyimler: Küçük yaşta yaşanan travmalar veya kayıplar, kişinin başkalarına bağımlı olmasına neden olabilir.
Düşük özgüven: Kendine güven eksikliği olan bireyler, kararlarını başkaların almasını bekleyebilir.
Bağımlı Kişilik Bozukluğunun Belirtileri
Bu bozukluk, farklı seviyelerde ve çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. İşte yaygın görülen belirtiler:
Kendi kararlarını almakta zorlanma
Başkaların desteğini kaybetme korkusu
Bağımlı olunan kişiyi memnun etmek için aşırı fedakarlıklar yapma
Yalnız kalmaktan korkma ve sürekli bir ilişki içinde olma ihtiyacı
Eleştirilere aşırı duyarlı olma ve başkaları tarafından yönlendirilme ihtiyacı duyma
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?
Bir psikiyatrist veya psikolog, bireyin belirtilerini değerlendirerek tanı koyabilir. Teşhis için genellikle kişinin yaşamdaki ilişkileri ve davranış örüntüleri detaylı bir şekilde incelenir.
Tanı koymada kullanılan yöntemler:
Klinik görüşme ve detaylı özgeçmiş alınması
Psikolojik testler
Kapsamlı bir mental durum değerlendirmesi
Bağımlı Kişilik Bozukluğunun Tedavisi
Bu bozukluk, tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Tedavi yöntemleri arasında psikoterapi, ilaç tedavisi ve destek grupları bulunur.
Başlıca tedavi yöntemleri:
Şema Terapi: Bireyin çocukluk döneminden gelen olumsuz şemalarını fark etmesine ve değiştirmesine yardımcı olur. Bağımlı kişilik bozukluğunda özellikle “bağımlılık ve yetersizlik şeması” üzerinde çalışılarak, bireyin daha bağımsız hale gelmesi sağlanır.
Grup Terapisi: Benzer sorunları olan bireylerin bir araya gelerek destek almasını sağlar.
Medikal Tedavi: Anksiyete veya depresyon gibi ek rahatsızlıklar varsa, doktor kontrolünde ilaç tedavisi uygulanabilir.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Olan Bireyler Nasıl Desteklenmeli?
Onların bağımsızlık kazanmalarını teşvik edin.
Özgüvenlerini geliştirmelerine yardımcı olun.
Profesyonel yardım almaları konusunda cesaretlendirin.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Bağımlı Kişilik Bozukluğu tamamen iyileştirilebilir mi?
Evet, uygun tedavi ve destekle büyük oranda iyileşme sağlanabilir.
Bu bozukluk depresyonla ilişkili midir?
Evet, çoğu zaman depresyon ve anksiyete ile birlikte görülür.
Bağımlı kişiler yalnız yaşayabilir mi?
Zorlansalar da terapi ile bu beceriyi kazanabilirler.
Bu bozukluk kalıtsal mıdır?
Genetik yatkınlık söz konusu olabilir.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu tehlikeli midir?
Kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ama tedavi edilebilir.
Ne zaman profesyonel yardım almalıyım?
Yaşam kaliteniz düştüğünde ve ilişkileriniz zorluk yaşamaya başladığında.
